KOMKUJİYA ENFALÊ
DEM Partî: Me ji bîr nekir, em ê nedin jibîrkirin
Cîgira Hevserokên Giştî yên Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî) Yuksel Mutlu, bi boneya sala 37’emîn a Komkujiya Enfalê daxuyaniyek da.
Di daxuyaniyê de hate gotin ku di komkujiyê de zêdetirî 182 hezar Kurd hatine qetilkirin û wiha hate gotin: “Vê komkujiyê di hafizeya gelê Kurd weke rojeke reş cih girt. Komkujiya Enfalê, bi fermana rejîma Sedam Hisên û bi piştevaniya hêzên navneteweyî û herêmî hate kirin.”
“Enfal ne tenê operasyoneke leşkerî bû”
“Gund hatin hilweşandin, xak veguherandin gorên komî. Vê komkujiyê ne tenê ji bo gelê Kurd, di wijdana tevahiya mirovahiyê de birîneke xedar vekir. Enfal, ne tenê operasyoneke leşkerî bû. Enfal, tevgereke topyekûn a tunekirinê ya li dijî ziman, çand, dîrok û pêşeroja gelekî bû. Navê xeyala tunekirina gelekî ya li ser nexşeyan bû. Bi ser re 37 sal derbas bûn. Êşa me, hêrsa me hêj mîna roja ewil e. Divê faîlên komkujiyê ne tenê li pêşberî dîrokê, divê li pêşberî mirovahî û hiqûqê jî hesabê bidin. Divê ev sûc bêceza nemîne û edalet pêk bê. Weke DEM Partiyê em tevahiya kesên di Komkujiya Enfalê de hatine qetilkirin bi rêzdarî bi bîr tînin. Dê têkoşîna me ya ji bo lêgerîna heqîqet û edaletê bidome. Me ji bîr nekir, me efû nekir û dê nedin jibîrkirin.”
Kronolojiya Enfalê
21ê Sibatê-18ê Adara 1988ê: Li Geliyê Cafayetiya Silêmaniyeyê bi sedan mirov hatin kuştin.
22yê Adarê-1ê Nîsana 1988ê: Gundên li herêma Qeredaxê ya Silêmaniyeyê hatin valakirin û çekên kîmyewî hatin bikaranîn.
31ê Adarê-18ê Nîsana 1988ê: Qirqirinên li herêma Germiyana ser Diyalayê wek bûyerên herî mezin ên jenosîdê di qeydan da cî girtin.
20ê Nîsanê-5ê Gulana 1988ê: Esker, Şîwan û Agaçlara herêmên Kerkûkê û Koysancaxa bi ser Hewlêrê di hedefa rejima Beasê da bûn.
24ê Gulanê-31ê Tebaxa 1988ê: Navçeyên Şeqlewa û Rewandûzê yên li ser Hewlêrê ne, bûn hedefa rejima Beasê.
Qirqirina dawîn a Enfalê di navbera 25ê Tebax û 6ê Îlona 1988an da li ser Zaxo, Amediye, Şêxan û Akreya navçeyên Dûhokê hat kirin.
- Di korên komî da hestiyên kesên di qirqirina Enfalê da hatine kuştin derketin
Li wîlayetên Enbar, Necef û Musennaya başûrê Iraqê dikevin, gorên komî yên hatibûn tespîtkirin hatin vekirin û ji wan goran jî hestiyên hin kesên di qirqirina Enfalê da hatine kuştin derketibûn û ew bi merasim hatibûn definkirin.
Dadgeha Federal a Bilind ya Iraqê di Hezîrana 2007an da tevgera Enfalê wek "komkujî" qebûl kir û biryar da ku wê hikûmeta Iraqê tezmînatê bide malbata kesên di komkujiyê da hatine kuştin.
Meclisa Iraqê jî wek "komkujî qebûl kir"
Di 14ê Nîsana 2008an da Meclisa Iraqê jî tevgera Enfalê wek komkujî qebûl kir û ji bo di qada navneteweyî da jî Enfal wek komkujî bê hesibandin biryar da ku bila xebat bên kirin.
Meclisa Iraqê di 14ê Nîsana 2017an da pêşnûmaya ku bila ev roj wek Roja Neteweyî ya Iraqê bê hesibandin, pesend kir.
